Bilim İnsanları İki Yüzlü Bir Yıldız Keşfettiler: Janus’un Yıldız Helyumunun Önü Hidrojenin Arkasında
Gökbilimciler, uzayın derinliklerinde oldukça ilginç ve şaşırtıcı bir keşifte bulundular. Cygnus takımyıldızında 1000 ışıkyılı uzaklıkta bulunan beyaz cüce yıldızın, Janus adlı iki taraflı bir yıldız olduğu belirlendi. Bu keşif, bilim dünyasında büyük bir heyecan yarattı ve astrofizikte bir dönüm noktası olarak selamlandı.
Gökbilimciler iki yüzlü bir yıldız keşfettiler ve garip görünümü karşısında şaşkına döndüler.
Beyaz cücenin bir tarafı neredeyse tamamen hidrojenden, diğer tarafı ise helyumdan oluşuyor gibi görünüyor. Gökbilimciler ilk kez, doğal olarak iki karşıt yüz geliştirmiş gibi görünen yalnız bir yıldız keşfettiler.
Caltech’te bir astrofizikçi olan ve çalışmayı yöneten D. Ilaria Caiazzo, “Beyaz cücenin yüzeyi bir taraftan diğerine tamamen değişiyor” dedi.
“Gözlemleri insanlara gösterdiğimde çok şaşırıyorlar.”
Resmi bilimsel adı ZTF J203349.8+322901.1 olmasına rağmen, iki yüzlü Roma tanrısından sonra Janus adını almıştır.
İlk olarak Caltech’in San Diego yakınlarındaki Palomar Gözlemevi’nden gece gökyüzünü tarayan bir araç olan Zwicky Geçici Tesisi (ZTF) tarafından keşfedildi.
Caiazzo, beyaz cüceleri araştırıyordu ve parlaklıktaki hızlı değişimler nedeniyle bir yıldız adayı öne çıktı.
Sonraki gözlemler, Janus’un her 15 dakikada bir kendi ekseni etrafında döndüğünü ortaya çıkardı. Bir yıldızın kimyasal parmak izlerini veren spektrometri ölçümleri, nesnenin bir tarafının hemen hemen tüm hidrojeni ve diğer tarafının neredeyse tamamını helyum içerdiğini gösterdi.
Yakından bakıldığında yıldızın her iki yüzünün de mavimsi renkte ve benzer şekilde parlak olduğu ancak helyum tarafının güneşimiz gibi grenli, yamalı bir görünüme sahip olduğu, hidrojen tarafının ise pürüzsüz göründüğü anlaşılır.
Yıldızın iki taraflı doğasını açıklamak zordur çünkü dış yüzeyi girdap halindeki gazdan yapılmıştır. Caiazzo, “Bir şeyi ayırmak çok zordur,” dedi.
Bir açıklama, Janus’un beyaz cüce evrimi sırasında meydana geldiği iddia edilen nadir bir geçişten geçiyor olabileceğidir.
Beyaz cüceler, bir zamanlar güneşimizin çevresinde bulunan yıldızların kaynayan kalıntılarıdır. Yıldızlar yaşlandıkça kırmızı dev olmak için şişerler. Sonunda, kabarık dış malzeme patlar ve çekirdek, kabaca güneşimizin kütlesinde, ancak yalnızca Dünya büyüklüğünde ağır, ateşli, sıcak bir beyaz cüceye dönüşür.
Yıldızın yavaş yerçekimi alanı, daha ağır elementlerin çekirdeğe batmasına ve daha hafif elementlerin yüzmesine neden olarak aşağıda iki katmanlı bir helyum atmosferi yaratıyor.
Üstünde de ince bir hidrojen tabakası var. Yıldız yaklaşık 30.000C’nin altına soğurken, daha kalın olan helyum tabakası kabarcıklanmaya başlayarak dış hidrojen tabakasının karışmasına, seyrelmesine ve kaybolmasına neden olur.
Caiazzo, “Beyaz cücelerin hepsi olmasa da bazıları, yüzeylerinde hidrojen hakimiyetinden helyum hakimiyetine geçiyor.” Dedi.
“Muhtemelen bu tür bir beyaz cüceyi iş başında yakaladık.”
Eğer öyleyse, bilim adamları asimetrik bir manyetik alanın geçişin orantısız bir şekilde gerçekleşmesine neden olabileceğine inanıyor.
Caiazzo, “Manyetik alan bir tarafta daha güçlüyse, konveksiyonu [helyum tabakasında kabarcıklanma] sınırlıyor olabilir.” Dedi. “Diğer tarafta, konveksiyon kazanıyor olabilir ve bu nedenle hidrojen tabakası kaybolmuştur.”
